İDRAR KAÇIRMA TEDAVİSİ
İdrar kaçırma her türlü kontrol edilemeyen ve istenmeyen idrar tutamama durumudur. Eğer bu durum düzenli olarak tekrarlarsa tıbbi bir sorun olarak kabul edilir. Kadınlar, erkeklere göre idrar kaçırma sorunlarından daha fazla şikâyetçi olurlar.
Birçok hasta doktorlarıyla idrar kaçırma durumunu konuşmaktan rahatsızlık duydukları için tedavisiz kalmaktadır.
İdrar kaçırma sıklıkla meydana geliyor veya hayat kalitesini etkiliyorsa doktora görünmek ve tıbbi tedavi önerileri almak oldukça önemlidir. Hastaların çoğunda idrar kaçırma farklı tedavi seçenekleri ile tedavi edilebilir. Bu tedavi seçenekleri; pelvik taban kaslarının kuvvetlendirilmesi, ilaç tedavileri veya cerrahi tedavilerdir. Doktorunuzla birlikte sizin için en iyi olan tedavi yöntemini konuşabilirsiniz.
İdrar kaçırmanın en sık nedenleri:
- Hormon eksikliği
- Pelvik taban kaslarının zayıflığı
- Nörolojik hastalıklara bağlı idrar kaçırma
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Prostat büyümesi
Yaygın risk faktörleri:
- Geçirilmiş pelvik ameliyatlar
- Geçirilmiş prostat ameliyatları
- Doğum
- Menopoz
- İdrar kaçırma artmış yaşla birlikte daha fazla görülür hale gelir. Fakat yaşlanmanın normal bir süreci değildir.
İdrar kaçırmanın tipleri
Hastanın nasıl ve ne zaman idrar kaçırdığına bağlı olarak farklı tiplerde idrar kaçırma vardır. Bu idrar kaçırma tipi idrar yollarının hangi kısmının etkilendiğiyle ilişkilidir.
Stres tipi idrar kaçırma
Stres idrar kaçırma (SUI) aşağıdaki aktiviteler sırasında idrar kaçırma durumudur;
- Öksürme, hapşırma veya gülme
- Koşma veya sıçrama gibi egzersizler
- Alışveriş eşyaları gibi ağır yükleri kaldırma
- Bu aktiviteler sırasında idrar torbası içindeki basınç artar ve idrar kaçırma oluşur. İdrar yolunuz veya idrar tutmayı sağlayan kaslarınız artmış mesane basıncına karşı koyamazlar ve idrar kaçırma meydana gelir.
Sıkışma tipi idrar kaçırma
Sıkışma tipi idrar kaçırma (UUI) erteleyemeyeceğiniz aniden sıkışma hissiyle birlikte meydana gelen idrar kaçırma durumudur. Mesane kası kasılır ve siz idrar kaçırmak istemediğiniz halde idrar kaçırırsınız.
Karışık tipte idrar kaçırma
Eğer hem sıkışma hem de stres idrar kaçırmadan şikâyetçiyseniz doktorunuz size karışık tipte idrar kaçırma tanısı koyabilir.
İdrar kaçırma durumunu üroloji uzmanınız ile konuşmak oldukça önemlidir. Tedavi edilmemiş idrar kaçırma durumu enfeksiyonlara, ciltte kızarıklıklara veya cinsel sorunları beraberinde getirebilir. Ayrıca depresyon, stres, kendine saygının zedelenmesi ve utanmaya neden olabilir. Bu sorunlar kendinizi toplumdan ayırmaya, iş ve sosyal hayatınızın bozulmasına yol açabilir.
Doktorunuz şikâyetlerinizin düzelmesi ve tümüyle iyileşmesi için size yardımcı olabilir. Doktorunuzun sizin hangi tip idrar kaçırmanızın olduğunu ve buna neyin sebep olduğunu bilmesi gerekecektir. Bu bilgileri doktorunuzun bilmesi ise size doğru tedaviyi önermesinde yardımcı olacaktır.
İdrar kaçırmanız hakkında konuşurken ve soru sorarken utanmamalısınız.
Doktorunuzla görüşmeden önce aklınızdaki soruları bir liste şeklinde hazırlamanız size yardımcı olacaktır.
İdrar kaçırmanın değerlendirilmesi ve tanısı
Doktorunuzun, idrar kaçırmanın hangi tipte olduğunu ve buna neyin neden olduğunu bulması gerekir. Bu en iyi tedaviyi bulmaya yardımcı olur. Durumunuzu daha iyi anlamak için doktorunuzun uygulayabileceği bazı testler şunlardır:
- Tam bir medikal öykü
- Fizik muayene
- Hasta sorgulamaları
- Mesane günlüğü
- İdrar testi
- İşeme sonrası kalan idrarın ölçümü
- Ped testi
- Tanınızın herhangi bir nedenle tam olarak konulamadığı durumlarda doktorunuz ürodinamik değerlendirme, üroflovmetri testi, daha invazif ürodinamik test, sistoskopi veya görüntüleme önerebilir.
İdrar Kaçırma ve Rahim Sarkması Kadınları Ne Oranda Etkiler?
Yaşa ve doğuma bağli olarak görülen idrar kaçirma ve sarkma gibi pelvik taban hastaliklari dünya çapinda milyonlarca kadini etkilemektedir. Sosyal ve hijyenik boyutlarda kişiyi rahatsız eden ve objektif olarak gösterilebilen istemsiz idrar kaçırma inkontinans olarak adlandırılır ve kadının hayat kalitesini etkiler. İdrar kaçırmayla birlikte olan sürekli ıslaklık, tahriş, koku olması endişesiyle oluşan rahatsızlık hissi, hastada depresyona kadar varan ruh durumu değişiklikleri yapabilir. Kadınların yaklaşık %40’ında idrar kaçırmanın çeşitli formları izlenir. Stress inkontinans olarak adlandırılan tabloda karın içi basınç artışına neden olan hapşırma, gülme, öksürme veya belirli fizik aktiviteler sonrası idrar kaçırma olurken, Urge inkontinens durumunda genellikle aşırı aktif mesane tablosuna bağlı kuvvetli bir işeme isteği ile birlikte idrar kaçırma görülmektedir. Bu tabloların ikisi birlikte olabilir. Pelvik organ prolapsusu ise özellikle ıkınma sonrası çıkan kitle, rahatsızlık hissi, baskı hissi ile kendisini gösterir. Bel ağrısı ya da artmış vaginal akıntı ve ülserleşme görülebilir.
Pelvik taban bozukluklarının sık görüldüğü durumlar hangileridir?
Kadınlarda prolapsus olarak adlandırılan pelvik organların sarkması bazı durumlarda daha sık karşımıza çıkar. Doğum şekline bakılmaksizin gebelik bir risk faktörüdür. Ancak zor doğum öyküsü, forsepsle doğum, ilk doğumun genç yaşta olması, yüksek kilolu bebek ve doğumun ikinci evresinin uzaması da diğer gebelikle ilgili risk faktörleridir. Ayrıca aile hikayesi, ırk ve etnisite, ağır kaldırma gerektiren işte çalışma, kronik öksürme, kabızlık, karın içi basıncını arttıran diğer durumlar da bu hastalıkların oranını arttırmaktadır. İlerleyen yaş, menopoz ve daha önceden rahim alınması ya da sarkma operasyonları da diğer risk faktörleridir.
Bu sorunlar için alınacak önlemler nelerdir?
Pelvik organ sarkması birinci evredeyse yaşam stili değişiklikleri işe yarayabilir. Kilo verme, sigarayı bırakma, ağır kaldırma ve kabızlıktan korunma öncelikle önerilmelidir. Bu hastalarda özellikle yaş ilerlemeden Kegel egzersizlerini yapmaya başlamak idrar kaçırma semptomlarını önleyici olabilir. Çeşitli fizyoterapi yöntemleri de bu konuda kullanılmaktadır. İdrar kesesine yönelik rehabilitasyon yaşam stili değişiklikleriyle başlamalıdır. Hasta günlük idrar yapma ve kaçırma bilgilerini not etmelidir. Aşırı ve yetersiz sıvı almamalıdır. Bu da günde ortalama 1.5-2 litre su alması olarak anlatılabilir. Gece yatmadan önce idrar boşaltılmalı ve uyumadan önce su içmakten kaçınılmalıdır. Aşırı kafein, baharatlı yiyecek ve alkol tüketiminden kaçınılmalıdır. Kilo azaltılmalı, fiziksel aktiviteler arttırılmalıdır. Kabız olmamaya dikkat edilmeli, lifli gedalar tüketilmelidir. tuvalete çıkma programı uygulanmalı buna uymaya çalışılmalıdır.
Tedavi amaçlı yapılan uygulamalar nedir?
İdrar kesesi ya da barsakların vagina ile birlikte sarkması durumlarında onarıcı operasyonlar yapılmaktadır. Ayrıca rahim sarkması da mevcutsa hasta ileri yaşta ise rahim de alınarak onarma operasyonları uygulanabilir. Rahim korunarak veya alınması sonrasında asma operasyonları uygulanabilir. Hasta çok ileri yaştaysa ve operasyonları sistemik hastalıkları nedeniyle olamıyorsa vaginayı kapatma operasyonu ya da pesser denilen aletlerlerle sarkan bölgeyi yukarı kaldırma uygulanabilir. Ancak pesser uygulaması hem zor hem de rahatsız edici olabilir. İdrar kaçırmanın tipine göre medikal ya da cerrahi tedaviler uygulanabilir. Acil sıkışma hissiyle idrar kaçırma durumunda medikal tedaviler ön plana geçerken, stress inkontinansı olarak adlandırılan durumlarda askı operasyonları gibi cerrahi tedaviler uygulanmaktadır.
Lazer Teknolojisinin Tedavide Başarısı Nedir?
Son yıllarda lazer teknolojisi ile pelvik taban bozukluklarına ve idrar kaçırmaya ameliyatsız tedavi seçeneği sağlanmaya başlanmıştır. Ben lazer olarak bu konuda ödül de almış olan Fotona Smooth sistemi kullanıyorum. FotonaSmooth lazer palslarını sıralı bir şekilde vajinal mukozaya ileterek, doku içinde kontrollü ve optimal ısı dağılımı oluşturur. Böylece yeni kollajen oluşumu ve modellenmesi sağlanır. Bu teknoloji ile idrar kaçırma, vajinal deformasyonu düzeltme, hastalıklara veya yaşlanmaya bağlı genital bölge koyulaşmasını düzeltme, doğum sonrası çatlak tedavisi, menopoz sonrası vajinal kuruluk gibi birçok tedavi, herhangi bir anestezi kullanımına ihtiyaç duyulmadan gerçekleştirilir. Tedaviden önce veya sonra herhangi bir bakıma ihtiyaç duyulmaz.
Er:YAG lazer vajinal duvardaki fototermal güçlenme ile idrar borusu üzerine desteği artırır. Özellikle vajen ön duvarında olmak üzere vajinal mukozadaki bağ dokusu üzerinde çalışarak idrar borusu altında ve vajina ön duvarında sıkılaşma sağlamaktadır. 20-30 dakika kadar süren tedavi, anestezi, kesi ve dikiş olmadan gerçekleştirilir. İşlem öncesinde herhangi bir hazırlık gerekmez ve işlem sonrasında hasta günlükhayatına hemen dönebilir. Hafif ve orta şiddetteki stress ve karma tipte idrar tutamamaya yönelik çok yüksek başarı sağlanmaktadır. Şiddetli olgularda da hasta memnuniyetinin yüksek olduğunu bildiren çalışmalar mevcuttur. Hafif ve orta grup hastalarda yapılan incontilase çalışmasında hastaların %95’i bir yıl içinde idrar kaçırma şikayetinden kurtulurken hafif idrar kaçırması olan hastaların %90’ı, orta derece idrar kaçırması olan hastaların %76’sı sadece tek seansa ihtiyaç duymuştur. Hastalarda bir ay ara ile genellikle üç seans önerilir ancak ilk uygulamadan sonra biz de hastalarımızda yüksek iyileşme oranları görmekteyiz. Bazı hastalarda tek seans tedavi bile yeterli olabilir.
Menopoza giren hastaların çoğunda estrojen azalmasına bağlı olarak vagina bölgesinde kollajen doku azalır hasta idrar kaçırmaya başlar. Bu hastalarda hem vajinal atrofi hem de buna bağlı idrar kaçırma ya da ağrı gibi diğer semptomların giderilmesinde de renovalase denilen lazer sistemi uygulaması kullanılmalıdır. Foto-termal tedavi ile vajinal mukozanın fonksiyonel restorasyonu ile uzun-dönem hormonal terapi olmaksızın güvenli bir tedavi sağlanır. Anesteziye gerek olmadan 20 dakika süren sonra hastanın işe dönebileceği bir şekilde tedavi uygulanır. Damarlanmada artışı ve kollajen tabakasının artması sonucu kuruluk, kaşıntı ve tahriş gibi semptomlar düzelir. Menopozda hormon kullanma ihtiyacını oldukça azaltmaktadır. Özellikle meme kanseri ya da pıhtılaşma riski yüksek ve estrojen kullanması uygun olmayan hastalarda bu yöntem oldukça fayda sağlamaktadır.
Bu faydaların yanısıra pelvik organ sarkması olan ve ameliyat olmak istemeyen ya da yaş ve diğer hastalıklar gibi ameliyatın yapılamayacağı hastalarda birkaç seans uygulama ile başarılı sonuçlar alınmaktadır. Doğum sonrası ciltte oluşan çatlaklar ve sezeryan skarı üzerine de Fotona lazer tedavisini oldukça etkin olduğu bilinmektedir.